Sử dụng thuốc là một trong những biện pháp không thể thiếu được trong quá trình điều trị bệnh tiểu đường nói chung, hay bệnh tiểu đường tuýp 2 nói riêng. Vậy có những nhóm thuốc trị tiểu đường nào? Công dụng và cách sử dụng chúng ra sao? Tất cả sẽ được bật mí ngay trong bài viết dưới đây.
1. Nhóm thuốc ức chế alpha-glucosidase
Những loại thuốc này giúp cơ thể bạn ngăn chặn phân hủy các loại thực phẩm giàu tinh bột và đường tinh luyện. Công dụng này giúp làm giảm lượng đường trong máu. Một chất ức chế alpha-glucosidase thường sẽ làm giảm A1c (mức “trung bình” của việc kiểm soát lượng đường trong máu của bạn trong một vài tháng) khoảng 0,5% đến 0,8%.
Để có kết quả tốt nhất, bạn nên dùng các loại thuốc này trước bữa ăn. Những loại thuốc này bao gồm:
- Acarbose (Precose)
- Miglitol (Glyset)
Tuy nhiên, nhóm thuốc này không thích hợp dùng cho các đối tượng như:
- Mắc bệnh viêm ruột, viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn
- Tắc nghẽn đường ruột.
- Rối loạn tiêu hóa.
- Nhiễm toan xeton do tiểu đường [1].
2. Nhóm thuốc chữa tiểu đường Biguanides
Nhóm thuốc Biguanide hoạt động bằng cách ngăn chặn việc sản xuất glucose trong gan, cải thiện độ nhạy cảm của cơ thể đối với insulin và giảm lượng đường được hấp thụ bởi ruột.
Ngoài ra, chúng cũng kích hoạt một loại enzyme (AMPK) giúp các tế bào phản ứng hiệu quả hơn với insulin và hấp thụ glucose từ máu.
Thuốc biguanide duy nhất hiện có là metformin, thường được sử dụng như một phương pháp điều trị đầu tiên cho bệnh tiểu đường loại 2 (tức là lựa chọn đầu tiên cho bệnh nhân tiểu đường loại 2 không thể kiểm soát lượng đường trong máu của họ chỉ thông qua chế độ ăn uống và tập thể dục). [2]
Metformin thường được kê đơn dưới dạng điều trị đơn lẻ, nhưng nó cũng có thể được kết hợp với thuốc khác trong các dạng thuốc khác, ví dụ: metformin + pioglitazone (Competact), metformin + vildagliptin (Eucreas) và metformin + sitagliptin (Janumet). Đôi khi nó cũng được kê đơn kết hợp với insulin cho những người mắc bệnh tiểu đường loại 1.
3. Chất chủ vận Dopamine
Chất chủ vận dopamine hoạt động bằng cách ảnh hưởng đến tác động đến quá trình kiểm soát dopamine, cụ thể là làm tăng hoạt động của các thụ thể dopamine.
Điều này có tác dụng làm tăng độ nhạy cảm của tế bào với insulin, có nghĩa là cơ thể không cần nhiều insulin để chuyển hóa glucose thành năng lượng. Đối với một số người mắc bệnh tiểu đường loại 2, tăng độ nhạy insulin có thể giúp bạn kiểm soát lượng đường trong máu.
Thuốc chủ vận dopamine được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường loại 2 được bán dưới tên thương hiệu: Cycloset (bromocriptine)
Theo hướng dẫn của chuyên gia, Cycloset thường được kê đơn cho những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 đã thử dùng một hoặc nhiều loại thuốc điều trị tiểu đường khác, nhưng lượng đường trong máu của họ vẫn không được kiểm soát sau một vài tháng.
4. Chất ức chế dipeptidyl peptidase 4 (DPP-4)
Các chất ức chế dipeptidyl peptidase 4 (DPP-4) là một nhóm thuốc mới để điều trị bệnh tiểu đường loại 2. Cơ chế hoạt động của nhóm thuốc này hoàn toàn khác với cơ chế hoạt động của các loại thuốc chống tiểu đường khác hiện có.
Thuốc ức chế DDP-4 sử dụng cơ chế kiểm soát sự tăng đường huyết bằng cách kích thích bài tiết insulin từ tế bào beta, giảm bài tiết glucagon từ tế bào alpha của tuyến tụy, đồng thời giảm sản xuất glucose của gan.
Những thuốc thuộc nhóm này bao gồm:
- alogliptin (Nesina)
- alogliptin-metformin (Kazano)
- linagliptin (Tradjenta)
- linagliptin-empagliflozin (Glyxambi)
- saxagliptin (Onglyza)
- saxagliptin-metformin (Kombiglyze XR)
- sitagliptin (Januvia)
- sitagliptin-metformin (Janumet và Janumet XR)
Các chất ức chế DPP-4 đường uống vildagliptin, sitagliptin và saxagliptin có hiệu quả cả một mình và kết hợp với các thuốc chống tiểu đường đường uống khác và có thể được sử dụng với một liều duy nhất hàng ngày.
5. Chất chủ vận thụ thể GLP-1
Có ba cơ chế chính mà chất chủ vận thể GLP-1 RA giúp kiểm soát lượng đường trong máu:
– Làm quá trình tiêu hóa dạ dày diễn ra chậm: Khi quá trình tiêu hóa bị chậm lại, các chất dinh dưỡng trong thức ăn được giải phóng chậm hơn. Điều này ngăn lượng đường trong máu tăng đột biến sau bữa ăn.
– Tăng sản xuất insulin: GLP-1 RAs giúp cơ thể người bệnh tạo ra nhiều insulin hơn. Lượng Insulin này được giải phóng sau bữa ăn khi lượng đường trong máu của bạn tăng lên.
– Giảm lượng đường sản xuất từ gan: Gan có thể giải phóng thêm đường vào máu khi cần thiết. GLP-1 RAs ức chế gan đưa quá nhiều đường vào máu.
Những loại thuốc này bao gồm:
- albiglutide (Tanzeum)
- dulaglutide (Trulicity)
- exenatide (Byetta)
- exenatide bản phát hành mở rộng (Bydureon)
- liraglutide (Victoza)
- semaglutide (Ozempic)
6. Nhóm thuốc chữa tiểu đường: Meglitinides
Những loại thuốc này giúp cơ thể giải phóng thêm nhiều insulin. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chúng có thể làm giảm lượng đường trong máu một cách dữ dội.
Do vậy, loại thuốc này chỉ thích hợp sử dụng cho một số đối tượng nhất định, bao gồm:
- nateglinide (Starlix)
- repaglinide (Prandin)
- repaglinide-metformin (Prandimet)
7. Chất ức chế vận chuyển natri-glucose (SGLT)
Các chất ức chế vận chuyển natri-glucose (SGLT) hoạt động bằng cách ngăn thận dự trữ glucose. Thay vào đó, cơ thể sẽ loại bỏ glucose thông qua nước tiểu.
Đối với các bệnh nhân tiểu đường mắc kèm thêm bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch, suy tim hoặc bệnh thận mãn tính chiếm ưu thế, Hội đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến nghị sử dụng thuốc ức chế SGLT2 như một lựa chọn điều trị phù hợp [3]
Các thuốc thuộc nhóm này bao gồm:
- dapagliflozin (Farxiga)
- dapagliflozin-metformin (Xigduo XR)
- canagliflozin (Invokana)
- canagliflozin-metformin (Invokamet)
- empagliflozin (Jardiance)
- empagliflozin-linagliptin (Glyxambi)
- empagliflozin-metformin (Synjardy)
- ertugliflozin (Steglatro)
8. Sulfonylureas
Sulfonylureas được phát hiện vào cuối những năm 1940, và chúng là loại thuốc đầu tiên được phát triển để điều trị bệnh tiểu đường.
Nhóm thuốc này làm giảm mức đường huyết bằng cách tăng lượng insulin được sản xuất bởi các tế bào beta của cơ thể (nằm trong tuyến tụy).
Lưu ý đặc biệt: Nếu bạn đang sử dụng sulfonylurea, bạn nên tránh bỏ bữa. Đó là bởi vì thuốc làm cho các tế bào beta của bạn sản xuất insulin suốt cả ngày. Nếu bạn bỏ bữa, lượng đường trong máu của bạn có thể xuống quá thấp (hạ đường huyết) có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Vì vậy,bạn phải ăn ngay cả khi không đói khi đang dùng sulfonylurea. Nếu mức đường huyết của bạn quá thấp ngay cả khi bạn ăn các bữa ăn bình thường, hãy nói chuyện với các bác sỹ để điều chỉnh việc sử dụng thuốc của bạn.
Các thuốc thuộc nhóm sulfonylurea bao gồm:
- Glimepiride (Amaryl)
- Glyburide (DiaBeta; Micronase)
- Glipizide (Glucotrol)
9. Thiazolidinediones
Thiazolidinediones hoạt động bằng cách giảm lượng glucose sản xuất trong gan của người bệnh. Ngoài ra, chúng cũng giúp các tế bào mỡ của bạn sử dụng insulin tốt hơn.
Tuy nhiên, việc sử dụng những loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh về tim mạnh. Nếu bác sĩ chỉ định bạn sử dụng một trong những loại thuốc này, họ sẽ theo dõi chức năng tim của bạn trong suốt quá trình điều trị.
Các thuốc thuộc nhóm này bao gồm:
- rosiglitazone (Avandia)
- rosiglitazone-glimepiride (Avandaryl)
- rosiglitazone-metformin (Amaryl M)
- pioglitazone (Actos)
- pioglitazone-alogliptin (Oseni)
- pioglitazone-glimepiride (Duetact)
- pioglitazone-metformin (Actoplus Met, Actoplus Met XR)
10. Các nhóm thuốc khác
Những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 thường cần dùng các loại thuốc khác để điều trị các vấn đề khác liên quan đến bệnh tiểu đường hoặc làm giảm biến chứng của tiểu đường.
Những loại thuốc này có thể bao gồm:
- Aspirin giúp ổn định sức khỏe tim mạch.
- Thuốc điều trị cholesterol cao.
- Thuốc chữa cao huyết áp.
Hy vọng rằng qua những thông tin mà bài viết đã chia sẻ đã giúp các bạn có kiến thức chi tiết nhất về các loại thuốc chữa trị tiểu đường. Chúc bạn sẽ luôn sử dụng thuốc trị tiểu đường an toàn, hiệu quả theo sự chỉ định của bác sỹ.
